Założenia Programu
Program profilaktyki raka piersi realizowany jest w trybie ambulatoryjnym i w trybie mobilnym (mammobusy). Badanie wykonuje się:
- co 24 miesiące u kobiet w wieku od 45 do 74 lat (przy określeniu wieku należy wziąć pod uwagę rok urodzenia),
- co 12 miesięcy u kobiet w wieku od 45 do 74 lat, które po 5 latach od leczenia chirurgicznego raka piersi pozostają w trakcie uzupełniającej hormonoterapii (HT),
- co 12 miesięcy u kobiet w wieku od 45 do 74 lat, które zakończyły leczenie raka piersi i 5 letni proces monitorowania po zakończonym leczeniu.
Wyłączenie z programu:
- objęcie kobiety „Opieką nad rodzinami wysokiego, dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na raka piersi lub raka jajnika” na etapie „Nadzór i badania diagnostyczne” realizowaną w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej;
- objęcie kobiety „Kompleksową opieką onkologiczną nad świadczeniobiorcą z nowotworem piersi” realizowaną w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, leczenia szpitalnego lub rehabilitacji leczniczej.”,
Badania przesiewowe skierowane są do osób zdrowych, niemających objawów choroby. Ich celem jest wykrycie najwcześniejszych oznak nowotworu lub stanu przednowotworowego, możliwych do ujawnienia przy pomocy testu przesiewowego (w tym wypadku mammografii), zanim pojawią się kliniczne symptomy choroby.
Badanie mammograficzne jest bezpłatne, nie wymaga skierowania. Przed przystąpieniem do badania świadczeniobiorca zobowiązany jest wypełnić ankietę dla kobiet objętych programem wczesnego wykrywania raka piersi. Na badanie należy przynieść zdjęcia mammograficzne z poprzedniego screeningu w celu porównania.
W większości przypadków (około 95% badanej populacji) wynik badania jest prawidłowy, to znaczy, że na zdjęciach mammograficznych nie uwidoczniono niepokojących objawów.
W przypadku, gdy wynik badania mammograficznego jest nieprawidłowy, kobieta zostaje skierowana do kolejnego etapu programu, w którym dokonuje się pogłębionej diagnostyki zmian, zauważonych na zdjęciach mammograficznych.
Kobiety, które zgłaszają dolegliwości chorobowe w obrębie piersi powinny być diagnozowane w ramach porad w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej, a nie w ramach programu przesiewowego. Panie odczuwające jakiekolwiek, niezwiązane z fizjologicznym cyklem niepokojące objawy, powinny zgłosić się jak najszybciej do lekarza POZ, ginekologa lub onkologa (w celu odbycia takiej wizyty nie jest wymagane skierowanie), aby rozpocząć odpowiednie postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne.
Badania skierowane są do osób uprawnionych do świadczeń opieki zdrowotnej zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu programów zdrowotnych ( Dz.U. 2018 poz. 188 z póź. zm.).
Program składa się z dwóch etapów:
Etap podstawowy obejmuje:
- przeprowadzenie wywiadu i wypełnienie ankiety,
- wykonanie badania mammograficznego w dwóch projekcjach oraz ich ocenę pod kątem obecności podejrzanych zmian, dokonywaną niezależnie przez dwóch radiologów (a w przypadku rozbieżnej oceny dodatkowo przez trzeciego lekarza),
- rejestrację w centralnym programie SIMP,
- wydanie wyniku badania.
W przypadku nieprawidłowego wyniku badania kobieta jest informowana pisemnie lub telefonicznie o konieczności dalszej diagnostyki. Wówczas zostaje Jej przekazana cała dokumentacja badania oraz odpowiednie skierowania do dalszej diagnostyki, wraz z listą adresową świadczeniodawców realizujących etap pogłębionej diagnostyki na terenie, gdzie zamieszkuje. Na życzenie (i za pisemną zgodą) zainteresowanej dokumentacja może być wysłana bezpośrednio do wybranego przez nią ośrodka realizującego drugi etap.
Strona Zintegrowanego Informatora Pacjenta NFZ https://zip.nfz.gov.pl/GSL/?aspxerrorpath=/GSL/ProgramyProfilaktyczne (placówki realizujące ww. program)
Informacje o harmonogramach postojów mammobusów znajdują się na stronach właściwych oddziałów wojewódzkich NFZ.
Aby wykonać bezpłatne badanie należy zgłosić się do placówki, która wykonuje badania mammograficzne w ramach Programu.
Jeżeli w przeszłości były wykonywane badania mammograficzne, zaleca się zabranie ze sobą wyniku i dokumentacji zdjęciowej w celu porównania z badaniem obecnym.
W czasie drugiego etapu tzw. etapu pogłębionej diagnostyki, który obejmuje poradę lekarską, podczas której lekarz dodatkowo bada piersi i w zależności od wskazań medycznych decyduje, które z dostępnych w ramach Programu badań diagnostycznych należy wykonać w celu postawienia ostatecznego rozpoznania. Może zostać wykonana mammografia uzupełniająca, USG piersi, , biopsja gruboigłowa. Kobieta, u której ostatecznie zostanie rozpoznany rak piersi zostanie skierowana na leczenie.
Badanie kliniczne piersi – oglądanie i badanie palpacyjne piersi oraz okolicznych węzłów chłonnych.
Biopsja gruboigłowa – biopsja przezskórna wykorzystująca igłę tnącą, przy pomocy której pobiera się fragment tkanki do oceny histologicznej (bez konieczności wykonywania operacji). Do tej kategorii należy również biopsja gruboigłowa wspomagana próżnią (VAB).